Genieten in de Halve Maan - Door Jan W. Groot - mei 2010
In de jaren zeventig bezocht ik Joegoslavië. Het smaakte niet naar meer en ik schrapte deze bestemming van mijn lijstje. Totdat Vakantiekriebels mij vroeg om een reportage te maken in Kroatië. Wat ik zag, was niet congruent aan mijn herinneringen. Het is een land waar je nog echt kunt genieten van de rust, gemoedelijkheid, steden, zon, zee en strand.
Halve maan
Kroatië heeft de vorm van een halve maan en grenst maar liefst aan zeven landen en ligt tussen Centraal-, Zuid, en Oost Europa ingeklemd. Niet alleen de culturele rijkdom is in Kroatië groot maar ook landschappelijk heeft het land heel veel te bieden. In het westen een grillig gevormde kust met 1185 eilanden. In het noordoosten heuvelt het land traag naar de uitgestrekte Pannonische vlakte.
Volgens de Europese Commissie heeft het gebied rondom Sveti Martin na Muri het mooiste platteland. In 2006 kreeg deze regio de European Destinations of Excellence prijs.
Sveti Martin na Muri is het noordelijkste puntje van Kroatië. Het is vanuit Nederland gezien de voordeur van Kroatië.
Door het vruchtbare land slingert de rivier de Mura zich een weg naar lager gelegen gronden. Op de zuidhellingen koesteren wijngaarden zich in de warme Mediterrane zon. Onder het aardoppervlakte zijn geothermische bronnen die veelal gebruikt worden ten behoeve van het menselijk welzijn. Een bekend en spiksplinternieuw kuuroord is het Spa Golf Resort in Sventi Martin na Muri. Het is ook voor publiek geopend en niet ver van dit kuuroord ligt een camping.
In de dorpjes is het stil en het leven is er gemoedelijk. Stress, targets en deadlines lijken hier onbekende fenomenen. Toch kun je met de beste wil van de wereld, niet zeggen dat het in de regio Medimurje saai is. De mensen zijn vrolijk en houden van feesten. Eind juli, begin augustus wordt er in de stad ?akovec een jaarlijkse beurs (Porcijunkulovo) gehouden waarop allerlei regionale producten getoond worden. In Sveti Martin na Muri vindt een evenement in dezelfde periode plaats waar Oostenrijkers, Slovenen, Hongaren en zelfs Nederlanders naar toe komen om mee te doen aan fietstochten, reqatte (varen in zelfgemaakte bootjes) en paardensport. Ook wordt er een kampioenschap vissen gehouden. Dames bakken taartjes en ambitieuze wijnboeren presenteren hier hun wijnen.
Zagreb
Vanaf Sveti Martin na Muri is het nog geen 80 km naar de hoofdstad van Kroatië; Zagreb.
Het landschap naar Zagreb is vlak en wordt ontsiert door enorme elektriciteitsmasten. Hier en daar groeien bomen. Huisjes klonteren samen tot dorpjes waar niemand haast lijkt te hebben.
Zagreb (800.000 inw.) ligt op de zuidelijke helling van het Medvednica gebergte waar, aan de voet, de rivier de Sava stroomt. Als je je omdraait, kijk je uit over de Pannonische vlakte. Op deze bijzondere plek wonen al sinds de Bronstijd mensen.
In de hoofdstraat van Zagreb (Llica) zijn opvallend veel stropdaswinkels. De Kroaten claimen dat zij de uitvinders van de ‘cravate’ oftewel de stropdas, zijn. De Llica komt uit op Trg bana Jelacica, het centrale plein van de stad.
Krijgshaftig staat onderkoning (ban) Jelacica in steen op het plein. Niet ver van het plein staat de Buik van Zagreb (Dolac). Het is de populairste markt van Zagreb waar ’s ochtends vroeg de keuterboertjes hun producten komen brengen. De Bloemenmarkt in Splavnica, ligt tussen het plein en Dolac. Op een steenworp afstand torent de kathedraal van Zagreb boven het volksgewoel uit. Zagreb is een levendige, mediterrane stad waar het culturele leven bruist en waar festivals, feesten en evenementen schering en inslag zijn.
Onder de grond
Na Zagreb rijden we door de Gorski regio, naar de Adriatische kust. Naarmate de kust dichterbij komt worden de heuvels hoger en zie je zelfs bergen met sneeuw. In 1950 werden bij het dorpje Fuzine tijdens de aanleg van een stuwdam, 3.5 miljoen jaren oude grotten ontdekt. De grot is voor het publiek opengesteld.
De weg van Zagreb naar Zadar is lang (ca. 200 km) en het is heerlijk om aan het eind van de middag de zee te zien. Het oude Zadar dat al in het Paleolithicum bewoond werd, ligt op een schiereiland. De zon staat al laag en maakt van de eilanden (200) silhouetten die lijken op grote vissen die in de goudkleurige golven zwemmen.
Zadar is een kunst- en architectuurstad maar ook een gezellige universiteitsstad. De universiteit werd in 1396 opgericht en is daarmee de oudste van Kroatië. Eeuwenlang zwaaiden de Venetianen hier de scepter en er hangt in de straten een onmiskenbare Italiaanse sfeer. Uit Zadar komt de marasquin en dat nodigt uit om te proeven en wel in een verbouwde kapel op het oudste plein van de stad, in Café SV-Lovre.
Langs de kust
De kustweg naar het zuiden kent geen 100 m recht stuk. De weg volgt de rondingen van de berghellingen die zich hier soepel in de Adriatische Zee laten glijden. De 
uitzichten zijn onvergelijkbaar mooi. Achter elke ronding ligt een baai of een eiland of een pittoreske vissersdorpje of een haventje. De bergen zijn kaal geschuurd door de Bora, de harde zoute wind die zo regelmatig de kust teistert. De vruchtbare huid van de bergen is verdwenen en het grijze binnenste van het karstgebergte is zichtbaar. Een tiental kilometers zuidelijker ligt het National Park Paklenica dat in 1949 deze status kreeg. Dit park is het paradijs voor bergklimmers en… fans van Winnetou films. In dit park werden tussen 1962 en 1968, 11 films opgenomen.
Naast Hotel Bluegun is een museumpje ingericht naar aanleiding van de filmopnamen. Niet alleen witte doek spanning vind je hier maar ook de harde realiteit. Tijdens de Tweede Wereld Oorlog werden hier in het grootste geheim schuilkelders in de rotsen gehakt om een veilig onderkomen te bieden aan de belangrijkste regeringsleiders. De plaatsen waren zo geheim dat ze nu pas ontdekt worden.
Bij een tussenstop in een dorpje slaat opeens het weer om en komt de regen met bakken uit de hemel. Al gauw staan er plassen water op het natuurstenen pleintje naast de kerk.
Een paar toeristen negeren de toorn van de weergoden en bestuderen vanonder hun paraplu de tientallen kopjes die aan de kerk zijn bevestigd. Het zijn driedimensionale portretten van belangrijke dorpsbewoners. Een half uurtje later is het weer droog en komt de zon van achter de wolken haar weldadige warmte verspreiden. De eeuwenoude tegels dampen en het leven op straat neemt zijn keer. Stemmen die uit de stenen vensters kringelen, mengen zich met de geur van natte aarde. Tafeltjes worden weer op de terrassen gezet en kinderen haasten zich naar buiten om in de snel verdwijnende plassen te spelen.
Het Grote Genieten
Kroatië is zo bijzonder vanwege haar grote diversiteit. Het gemoedelijke noorden, het bruisende Zagreb en de historische universiteitsstad Zadar. De zon en de eilanden voor de Dalmatische kust. Het vlakke noorden en de bergrug die het land tegen de golven van de Adriatische Zee beschermt. De Pannonische vlakte, de bossen en de miljoenen jaren oude grotten. Ergens kan ik mij wel voorstellen dat het oude communistische regime niet happig was om al dit fraais te delen met die verachtelijke kapitalisten. Gelukkig zijn de tijden veranderd en kunnen ook wij opgaan in het Grote Genieten van dit fraaie stuk Europa.
Hoofdstad Zagreb (960.000 inwoners).
Andere grote steden zijn: Split (206612 inw.) hoofdplaats van Dalmatië; Rijeka (205836 inw.) grootste havenstad; Zadar (70672 inw.) Sibenik en Dubrovnik (70672 inw.) zijn grote middeleeuwse steden en de culturele centra van het zuiden van Kroatië. Zader is de vijfde stad van het land en een belangrijke Adriatische zeehaven.
Sveti Martin na Muri ligt slechts op 5 km van Slovenië, op 45 km. van Oostenrijk en slechts 12 km. van Hongarije.
VVV Medimurji - www.tzm.hr
VVV Sveti Martin na Muri - www.tz-sv-martin.hr
Spa en Golf Resort - www.spa-golf.com.hr